آشنایی با رادار پسیو Kolchuga

بازديد : مرتبه

تاريخ : سه شنبه 10 مرداد 1391برچسب:آشنایی با رادار پسیو Kolchuga,کولچوگا,

در سال 1991 ، زمانی که آمریکا در خط مقدم جنگ اول خلیج فارس با استفاده از نیروی هوایی و تاکتیک های سرکوب پدافند هوایی ، برتری هوایی کامل را بر فراز عراق به وجود آورد .

جنگنده ی پنهانکار F-117A در خط مقدم این جنگ بنظر برنده ی جنگ میان نیروی هوایی و پدافند هوایی زمین پایه به شمار میرفت . بطوریکه طی 1272 سورتی ، حتی یک فروند از این جنگنده ها نیز آسیبی ندید و جنگنده های ارتش آمریکا موفق شدند 40 درصد اهداف زمینی عراق را در مناطقی با پدافند سنگین زمینی از بین ببرند . آمریکایی ها بیشتر این موفقیت خود را مدیون خنثی کردن (نه نابود کردن) سیستمهای پدافندی عراق بودند . یکی از علل اصلی به زانو در آمدن پدافند زمینی عراق این بود که پدافند تقریبا بطور کامل متکی بر رادیومکانیابی فعال (Active radiolocation) بود . رادارهای فعال بعلت استفاده از فرستنده های پرقدرت امواج راداری (که در اصطلاح به Illuminator یا روشنگر معروف است) براحتی قابل کشف و انهدام هستند .

اما آمریکایی ها ، سرمست از پیروزی آسان "پنهانکارهای" خود در عراق ، نمیدانستند در همان زمان ، در اروپای شرقی سیستمی در حال طراحی است که بزودی شادی آنها را به کابوس تبدیل میکند . در سال 1993 ، زمانی که اوکراین تازه استقلال یافته بحران اقتصادی سخت شیوع یافته در حوزه ی کشورهای شوروی را پشت سر گذاشت ، متخصصان شرکت توپاز اوکراین شروع به ساخت یک سیستم رادیومکانیابی پسیو قدرتمند کردند که با رونمایی در نمایشگاه SOFEX-2000 کارشناسان غربی را وارد شوک بزرگی کرد .

دستگاه رادیومکانیابی Kolchuga که یک سیستم حمایت الکترونیکی (ESM) به شمار میرود . در واقع همان رادار است ، با این تفاوت که فرستنده یا illuminator آن حذف شده . این یعنی سیستم با استفاده از تشعشعات رادیویی و الکترومغناطیسی ساطع شده از خود هدف (امواج رادیویی ارتباطی ، امواج رادار یا حتی تشعشعات الکترومغناطیسی ساطع از خروجی گازهای موتور جت) هدف را کشف میکند . این سیستم قدرتمند به لطف استفاده از گستره ی وسیعی از آرایه ها ، میتواند امواج رادیویی در گستره ی 0.13 تا 18 گیگاهرتز را کشف و شناسایی کند . به گفته ی سازنده ، تمام فرستنده های نظامی با این دستگاه قابل شناسایی و کشف هستند .

سیستم کشف Kolchuga در حالت عملیاتی از 3 تا 4 گیرنده ی پرقدرت که در فاصله ی دهها کیلومتری از یک دیگر قرار گرفته اند ، استفاده میکنند . این گیرنده ها امواج ساطع شده از یک هدف هوایی (امواج رادار ، رادیویی و هر نوع موج الکترومغناطیسی) را دریافت کرده و به یک واحد پردازنده میفرستند . واحد پردازش نیز با اندازه گیری زاویه ای هدف نسبت به گیرنده های رادیویی (Triangulation) و محاسبه ی زمان رسیدن امواج به هر گیرنده (Multilateration) مشخصات هدف از جمله فاصله ، ارتفاع ، سرعت و مسیر حرکت را تا برد 800 کیلومتری (در اهداف ارتفاع بالای 10 کیلومتر) تعیین میکند و به سیستم های پدافندی (رادار درگیری) ارسال میکند . واحد پردازش همچنین مشخصات هدف را جهت یافتن مورد مشابه با پایگاه اطلاعاتی خود مقایسه میکند .

گیرنده ی اصلی این سیستم به گستره ی وسیعی از آنتن ها و دیش های گیرنده ی رادیویی در باندهای مختلف مجهز است که از جمله ی آن میتوان به 4 آنتن در باندهای UHF ، VHF و SHF با حساسیت 110 تا 155 دسیبلی ، یک گیرنده ی 36 کاناله ی تنظیم شده که قابلیت کشف ، شناسایی و طبقه بندی امواج در بازه ی 0.1 تا 18 گیگاهرتزی با ورودی بینهایت و قابلیت ردیابی مداوم در طول کل باندها و دو دیش رادیویی اشاره کرد .

گفتنی است تمامی پروسه ی کشف تا پردازش اهداف توسط این سیستم بصورت خودکار انجام میشود و سیستم تنها نیاز به یک اپراتور که از یک کامپیوتر شخصی (که در نمایشگاه دارای سیستم عامل Windows 98 بود!) دارد .

یک ویژگی اصلی این سیستم قدرتمند ، که میتوان آنرا یک رادار اخطار زودهنگام قوی دانست . اینست که بجای تکیه بر امواج یک فرستنده راداری ، با استفاده از سنسورهای قوی ، از تشعشعات ساطع از خود هدف برای کشف آن استفاده میکند . این خاصیت تقریبا هر هواپیمایی (حتی هواپیماهای پنهانکار) را در معرض کشف قرار میدهد که این یعنی تمام فناوری پنهانکاری (که برای مقابله با امواج فرستنده های راداری طراحی شده است) بی اثر خواهند بود . هر هواپیمایی (حتی هواپیماهای Stealth) بدون سامانه های راداری و ارتباطی ، نابینا و ناشنوا خواهند بود و نمیتوانند عملیات هوایی خود را با موفقیت انجام دهند . این یک ضربه ی بزرگ برای آمریکا که بیشتر توان بازدارندگی اش با تکیه بر پنهانکاری (Stealth) و ضربات هوایی غافلگیر کننده است ، به حساب میاید .

از طرف دیگر ، این سیستم با حذف فرستنده های راداری (illuminator ها) که هدف اصلی موشکهای ضد رادار (ARM) و هواپیماهای جنگ الکترونیک است . عملا در مقابل حملات هوایی بر اساس شناسایی الکترونیکی مصون است و میتواند با فراغ بال ، به امواج ساطع شده از هواپیماها "گوش" دهد که مزیت بزرگی برای سیستم های پدافندی است . این یعنی شما میتوانید دشمن را از لحظه ی برخاست از باند تا فرود کشف و دنبال کنید ، بدون اینکه کشف شوید ! سیستم میتواند از فرستنده های رادیویی دیگر سامانه های راداری هم برای کشف هدف استفاده کند .

هرچند این اولین بار نیست که سیستمی رادیومکانیابی با استفاده از این تکنیک ساخته میشود . اما Kolchuga نسبت به تمامی رقبای غربی و شرقی خود مثل سیستم روسی Vega یا سیستم پسیو Vera در زمینه سرعت و توانایی پردازش و طبقه بندی و برد کشف اهداف ، یک سر و گردن بالاتر است . یکی از چالشهای همیشگی این سیستمها ، استفاده از سنسورهای قدرتمند برای داشتن سیگنال ورودی خوب است بطوریکه سامانه برای داشتن یک تصویر دقیق از هدف ، باید حداقل از دو گیرنده ، سیگنال ورودی قابل قبول از هدف داشته باشد که Kolchuga توانسته با استفاده از سنسورهای قدرتمند رادیویی بر آن غلبه کند .

گفتنی است طبق گزارش مجله ی دفاعی Jane در سپتامبر 2006 ، تعداد نامعلومی از این سامانه ها به ارزش هر کدام 25 میلیون دلار به ایران فروخته شده اند ، هرچند دولت اوکراین در آن زمان این گزارش را انکار کرد . اما در صورت صحت این گزارش ، ویژگی اصلی دکترین حمله ی هوایی احتمالی آمریکا یا اسراییل به ایران ، یعنی پنهانکاری و غافلگیری بطور کامل از بین میرود .